«Опыт руководства по игре на поперечной флейте» и его автор.

Аннотация

Первая из серии публикаций, в которой будет представлен перевод разделов флейтовой школы И. И. Кванца, имеющих практическую направленность. Большая вступительная статья содержит необходимые биографические сведения, характеристику трактата в целом, комментарии переводчика относительно исторического и эстетического контекста, а также практических вопросов, возникающих при использовании трактата в качестве учебника игры на старинной флейте, заметки о содержании вошедших в данную публикацию фрагментах «Опыта»: Введения и первых трех глав (посвященных истории флейты и особенностям ее конструкции, проблемам постановки и аппликатуры). Перевод с немецкого и комментарии Екатерины Дрязжиной.

Использованная литература

1. Грохотов С. В. И. И. Кванц о свободном варьировании в исполнительском искусстве // Музыкальное искусство Барокко. Стили, жанры, традиции исполнения: сб. статей / Сост. Т. Н. Дубравская, А. М. Меркулов. М.: Московская консерватория, 2003. С. 148–180.

2. Качмарчик В. П. Немецкое флейтовое искусство XVIII–XIX вв.: монография. Донецк: Юго-Восток, 2008. 311 с.

3. Кванц И. Опыт наставления по игре на поперечной флейте / Пер. И. Шрайбера и Н. Кравец, коммент. Л. Гинзбурга // Дирижерское исполнительство. Практика. История. Эстетика / Ред.-сост. Л. Гинзбург. М.: Музыка, 1975. С. 10–63.

4. Кванц И. Опыт наставления по игре на поперечной флейте (фрагменты) /Пер. Э. Симоновой // Старинная музыка. 1999. № 3. С. 25–26.

5. Корсунская С. О музыкальной деятельности короля Пруссии Фридриха II Великого // Старинная музыка: Практика. Аранжировка. Реконструкция: Материалы научно-практической конференции / Ред.-сост. М. Насонова, Р. Насонов. М.: Прест, 1999. С. 166–174.

6. Симонова Э. Иоганн Иоахим Кванц // Старинная музыка. 1999. № 3. С. 23–25.

7. Смирнов Д. В., Неклюдов Ю. И. Цимбалы // Музыкальные инструменты: энциклопедия / Гл. ред. М. В. Есипова. М.: Дека-ВС, 2008. С. 652–657.

8. Художникова С. И. Трактат И. Кванца «Опыт наставления по игре на флейте traversiere» (с исполнительскими комментариями) // Проблемы музыкальной науки. 2010. № 2. С. 60–64.

9. [Anonymus] [Über Moldenits Schreiben an Quantz] / Seltsame Erfindungen // F. W. Marpurg. Historisch-kritische Beyträge zur Aufnahme der Musik. Bd. 4. St. 1. Berlin: 1758–1759, G. A. Lange. S. 91–93.

10. Bach C. Ph. E. Versuch ü ber die wahre Art das Clavier zu spielen mit Exempeln und achtzehn Probe-Stücken in sechs Sonaten erläutert: in 2 Th. Th. 1. Berlin: C. F. Henning (in Verlegung des Auctoris), 1753/R. [VI], 135 S.

11. Bowers J. M. Philbert [Rebillé, Philbert; Rebillé, Philibert] // The New Grove Dictionary of Music and Musicians: 2nd edition: in 29 vols. Vol. XIX / Ed. by S. Sadie. L.: Macmillan, 2001. P. 557.

12. [Burney Ch.] Carl Burneys der Musik Doktors Tagebuch seiner musikalischen Reisen, Dritter Band. Durch Böhmen, Sachsen, Brandenburg, Hamburg und Holland. Aus dem Englischen übersetzt [von Chr. D. Ebeling]. Hamburg: Bode, 1773. [VI], 314, [XXIV] S.

13. [Corrette M.] Methode pour apprendre aisément à joüer de la flute traversiere. Avec des principes de musique, et des brunettes a I. et II. parties. Ouvrage utile et curieux, qui conduit en très peu de tems à la parfaite connoissance de la musique et a joüer a livre ouvert les sonates et concerto. Par mr. Corrette. P.: l’auteur, [ca. 1735].

14. Drummond P. Pisendel, Johann Georg Baptiste // The New Grove Dictionary of Music and Musicians: 2nd edition: in 29 vols. Vol. XIX / Ed. by S. Sadie. L.: Macmillan, 2001. P. 787–788.

15. Funck-Brentano Fr. Le Drame des poisons: études sur la société du 17e siècle et plus particulièrement la cour de Louis XIV d’après les archives de la Bastille. P.: Hachette, 1899; Quatrieme edition: P.: Hachette, 1900. [XX], 309 p.

16. Härtwig D. Volumier [Woulmyer], Jean Baptiste // The New Grove Dictionary of Music and Musicians: 2nd edition: in 29 vols. Vol. XXVI / Ed. by S. Sadie. L.: Macmillan, 2001. P. 890–891.

17. Hotteterre J. Principes de la Flûte Traversière, ou Flûte d’Allemagne, de la Flûte à Bec, ou Flûte Douce et du Haut-Bois. P.: Christophe Ballard, 1707; Faksimile-Reprint der Amsterdamer-Ausgabe von 1728 / Mit deutscher Übersetzung von H. J. Hellwig und einer Einleitung von Vera Funk. Kassel [u. a.]: Bärenreiter, 1998. XII, 47, 51, [XII] S.

18. Hotteterre J. L’Art de préluder sur la flûte traversière, sur la flûte à bec, sur le hautbois et autres instruments de dessus. Avec des préludes tous faits sur tous les tons dans différents mouvements et différents caractères, accompagnés de leurs agréments et de plusieurs difficultés propres à exercer et à fortifier. Ensemble des principes de modulation et de transposition; en outre une dissertation instructive sur toutes les différentes espèces de measures. OEvre VIIe. P.: l’auteur et Boivin, 1719/R. 76 p.

19. [Kircher A.]. Athanasii Kircheri fuldensis e Soc. Iesu presbyteri Musurgia universalis sive Ars magna consoni et dissoni in X. libros digesta. Qua Universa Sonorum doctrina, & Philosophia, Musicaeque tam Theoricae, quam practicae scientia, summa varietate traditur; admirandae Consoni, & Dissoni in mundo, adeòque Universà Natura vires effectusque, uti nova, ita peregrina variorum speciminum exhibitione ad singulares usus, cum in omni poenè facultate, cum potissimùm in Philologià, Mathematicà, Physicà, Mechanicà, Medicinà, Politicà, Metaphysicà, Theologià, aperiuntur & demonstrantur. 2 t. in 1. Roma: ex typographia haeredeum Francisci Corbelletti, 1650. [22], 690, [2]; [2], 462, [36] p.

20. Koch H. Chr. Deutscher Baß // H. Chr Koch. Musikalisches Lexikon, welches die theoretische und praktische Tonkunst, encyclopädisch bearbeitet, alle alten und neuen Kunstwörter erklärt, und die alten und neuen Instrumente beschrieben, enthält. Frankfurt am Mein: August Hermann der Jünger, 1802. Sp. 417.

21. Lescat Ph. Boismortier, Joseph Bodin de // The New Grove Dictionary of Music and Musicians: 2nd edition: in 29 vols. Vol. III / Ed. by S. Sadie. L.: Macmillan, 2001. P. 808–809.

22. Mozart L. Versuch einer gründlichen Violinschule. Augsburg: Verlag des Verfassers, 1756/R. 264 S.

23. [Quantz J. J.] Johann Joahim Quantzens, Königl. Preußischen Kammermusikus, Versuch einer Anweisung die Flöte traversiere zu spielen; mit verschiedenen, zur Beförderung des guten Geschmackes in der praktischen Musik dienlichen Anmerkungen begleitet, und mit Exempeln erläutert. Nebst XXIV. Kupfertafeln. Berlin: Johann Friedrich Voß, 1752/R. [XIV], 334, [19], [1], [26] S.; Traduct. en français: Essai d’une méthode pour apprendre à jouer de la flute traversière: avec plusieurs remarques pour servir au bon goût dans la musique le tout é clairci par des exemples et par xxiv. tailles douces. Berlin: Chretien Frederic Voss, 1752. [XVI], 336, [18] p.; Nederl. overzetting: Grondig Onderwys Van den Aardt en de regte Behandeling der Dwarsfluit; Verzeld met eenen treffelyken Regelenschat van de Compositie En van de Uitvoering der voornaamste Muzykstukken, op de gebruikelykste Instrumenten; Door lange ondervinding en sckrandere opmerking, in der Groote Muzykaale Wereld. Uit het Hoogduitsche vertaald door Jacob Wilhelm Lustig, Organist van Martini Kerk te Groningen. Amsteldam: A. Olofsen, 1754. [XVI], 240, [16] S.; Traduz. italiano: [A. Lorenzoni] Saggio per ben sonare il flauto traverso con alcune notizie generali ed utili per qualunque strumento, ed altre concernenti la storia della musica: opera del Dr. Antonio Lorenzoni. Vicenza: Francesco Modena, 1779. 91 p.; Engl. transl.: Easy and Fundamental Instructions Whereby either vocal or instrumental Performers unacquainted with Composition, may from the mere knowledge of the most common intervals in Music, learn how to introduce Extempore Embellishments or Variations; as also Ornamental Cadences, with Propriety, Taste, and regularity. Translated from a famous Treatise on Music, written by John Joachim Quantz, Composer to his Majesty the King of Prussia. L.: Welcker, [ca. 1775]. Title and 32 p.

24. Quantz J. J. On Playing the Flute: The Classic of Baroque Music Instruction // Translated with notes and introduction by E. R. Reilly. 2nd edition. L.: Faber and Faber, 1985. XLIII, 412 p.

25. Quantz J. J. Herrn Johann Joachim Quantzens Lebenslauf, von ihm selbst entworfen // F. W. Marpurg. Historisch-kritische Beyträge zur Aufnahme der Musik. Bd. 1, St. 3 Berlin: G. A. Lange, 1755. S. 197–250. 26. Praetorius M. Theatrum instrumentorum seu sciagraphia Michaëlis Praetorii: darinnen eigentliche Abriß und Abconterfeyung fast aller derer musicalischen Instrumenten, so jtziger Zeit in Welschland, Engeland, Teutschland und andern Orten ublich und verhanden seyn, wie dann auch etlicher der alten ind indianischen Instrumenten recht und just Maßstabe abgerissen und abgetheilet. Wolffenbüttel: [Elias Holwein], 1620. XLII pl. 27. Sorge G. A. Anmerckungen zu Quantzens Dis- und Es-Klappe auf der Querflöte // F. W. Marpurg. Historisch-kritische Beyträge zur Aufnahme der Musik. Bd. 4. St. 1. Berlin: 1758–1759, G. A. Lange. S. 1–17.

28. [Telemann G. Ph.] Georg Phil. Telemanns neues musikalisches System // Mizler L. Chr. [Neu eröffnete] Musikalische Bibliothek oder Gründliche Nachricht nebst unpartheyischem Urteil von musikalischen Schriften und Büchern, worinn alles, was aus der Mathematik, Philosophie und den schönen Wissenschafften zur Verbesserung und Erläuterung so wohl der theoretischen als practischen Musik gehöret, nach und nach beygebracht wird. 4 Bde in 3. Bd. 3. T. 4. Lpz.: Mizlerischen Bücherverlag, 1752. S. 713–719.

29. Theodorsen C. Moldenit und Quantz. Musikalische Streitkultur um 1750 // Nordlit: Tidsskrift i litteratur og kultur. № 18 (2005). S. 259–285.

30. Tromlitz J. G. Ausführlicher und gründlicher Unterricht die Flöte zu spielen. Lpz.: Adam Friedrich Böhme, 1791/R. XXIV, 376 S.

31. Walther J. G. Harmonia, Harmonie // J. G. Walther. Musicalisches Lexicon oder Musicalische Bibliothek, Darinnen nicht allein Die Musici, welche so wol in alten als neueren Zeiten, ingleichen bey verschiedenen Nationen, durch Theorie und Praxin sich hervor gethan, und was von jedem bekannt geworden, oder er in Schrifften hinterlassen, mit allem Fleisse und nach den vornehmsten Umständen angeführet, Sondern auch Die in Griechischer, Lateinischer, Italiänischer und Frantzösischer Sprache gebräuchliche Musicalische Kunst- oder sonst dahin gehörige Wörter, nach Alphabetischer Ordnung vorgetragen und erkläret, Und zugleich die meisten Signaturen erläutert werden. Lpz.: Wolfgang Deer, 1732. S. 300.